Procenat ljudi koji boluju od bolesti jetre raste iz godine u godinu. Statistika pokazuje da je peti najčešći uzrok smrti upravo bolest jetre. Takođe, od svih bolesti organa za varenje, bolesti jetre su na drugom mjestu po stepenu mortaliteta.
Mogući uzroci oštećenja jetre su brojni, uključujući i nasljedni faktor, odnosno genetsku predispoziciju, hronične bolesti jetre kao što je ciroza, dugotrajno izlaganje toksičnim materijama. Važno je da razumijemo moguće znake oštećenja jetre da bismo sačuvali svoje zdravlje i blagostanje.
1. UMOR
Pravilno funkcionisanje jetre od vitalnog je značaja za naše zdravlje. Između ostalog, jetra: – čisti krv metabolišući alkohol i lijekove i neutrališući otrovne supstance – sintetiše osnovne tjelesne proteine, kao što su proteini koji sprečavaju zgrušavanje krvi i proteini koji se bore protiv infekcija i dostavlja hranljive materije u krv – proizvodi holesterol i pretvara ga u esencijalne supstance koje naše tijelo može da koristi – reguliše snabdijevanje energijom tako što proizvodi, skladišti i isporučuje glukozu našem mozgu i tijelu – reguliše ravnotežu hormona, među kojima su i oni iz nadbubrežne i štitne žlijezde. Razna istraživanja su pokazala da su hroničan umor i iscrpljenost najčešći simptomi oštećenja jetre. Medicinski profesionalci spekulišu da umor i iscrpljenost povezani sa bolestima jetre nastaju kao nusprodukt neurohemijskih promena i mozgu i zbog hormonalne neravnoteže. Pogoršanje osjećaja umora i iscrpljenosti javlja se zbog povećanog nivoa toksičnih materija u krvi, koje jetra zbog oslabljene funkcije ne može da eliminiše.
2. SUHA I iritirana KOŽA
Iritirana koža i koža koja svrbi još su jedan potencijalan znak oštećenja jetre. Da bi bila zdrava, našoj koži je potrebna vlažnost koju obezbjeđuje preko tjelesnih tečnosti. Kada ne dobija dovoljno tečnosti, nije neuobičajeno da koža poprimi drugačiji izgled, kao što je crvenilo na šakama i stopalima, žuta sluzokoža (odnosno žutica), neobjašnjive tamne ili svjetle mrlje na određenim dijelovima tijela.
3. BOL U STOMAKU
Ako vam je jetra oštećena, uobičajeno je da osetite bol u predelu stomaka. Pacijenti ovaj bol opisuju kao “probadajući” ili “pulsirajući” bol – on će nestati samo uz odgovarajuće liječenje osnovnog problema. Dugoročna upotreba lijekova na svoju ruku, a čak i prepisanih lijekova, može da rezultira oštećenjem jetre. Ako imate uporan bol koji se može opisati kao “probadajući ili pulsirajući”, a duže vrijeme koristite lijekove, obavezno se javite ljekaru.
4. MUČNINA ILI POVRAĆANJE
Kao što je ranije pomenuto, jedna od glavnih funkcija jetre je da detoksikuje, očisti i protjera iz našeg tijela sve toksične supstance. Kada je ta njena funkcija narušena, može se javiti gomila problema, uključujući i iznenadne promjene u normalnom varenju i metabolizmu. Jetra je veliki organ unutar sistema za varenje, pa se bilo koje stanje jetre manifestuje i digestivnim problemima. Mučnina i povraćanje često se javlja zbog nakupljanja toksina koje jetra ne može da eliminiše.
5. MODRICE
Još jedna važna uloga jetre je proizvodnja proteina enzima, kao što je enzim koji spriječava zgrušavanje krvi. Kada je ova funkcija jetre narušena, uobičajeno je da se vide promene na koži. Vezano za to, Institut za dijabetes i bolesti bubrega i organa za varenje kaže: “Kada jetra uspori ili potpuno zaustavi proizvodnju proteina neophodnih za zgrušavanje krvi, osoba će lako dobiti modrice i krvari.”
6. OTEČEN STOMAK
Oštećenje jetre ometa normalno snabdijevanje organa krvlju , što stvara pritisak u okolnim venama. Okolne vene su one vene odgovorne za transport krvi od slezine i crijeva do jetre. Prekid u ovom procesu dovodi do skoka krvnog pritiska – stanja poznatog kao portalna hipertenzija. Zbog portalne hipertenzije, u abdomenu se nakuplja tečnost i ovo stanje se naziva ascites. Ascites može nastati i zbog nemogućnosti jetre da sintetiše neke druge krvne proteine.
7. ŽUTICA
Oštećenja jetre mogu dovesti i do promjene boje očiju i kože. Ovo se dešava zbog nakupljanja žučnog pigmenta zvanog bilirubin, koji jetra ne može pravilno da razloži. Žutilo kože i očiju naziva se žutica. Osim promjene izgleda očiju, žutica ima i druge simptome, kao što su taman urin, svrab cijelog tijela i kognitivna oštećenja. Dobra vijest je da je jetra veoma prilagodljiv organ, koji je često sposoban da izliječi sam sebe. Pod budnim okom ljekara, većina bolesti jetre ima pozitivnu prognozu. Zato, ako primijetite bilo koji od ovih simptoma, konsultujte se sa ljekarom. Kao i kod većine oboljenja, i ovdje važi pravilo da što se ranije otkrije, i liječenje je uspješnije i efikasnije,